Paper dress, ο εικαστικός κώδικας ντυσίματος

ΧΑΡΤΙΝΑ φορέματα με εικαστικές όψεις από τη δεκαετία του '60 και τον σκληρό πυρήνα της pop art, αλλα και νέες δημιουργίες που εμπνεύστηκαν σύγχρονοι μόδιστροι και εικαστικοί καλλιτέχνες, θα παρουσιαστούν από την 1η Μάρτη στην έκθεση «Xρααατς μόδα από χαρτί», που διοργανώνει η πολιτιστική εταιρεία ATOPOS σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη.

Πρόκειται για μία έκθεση πρωτοποριακή στην Ελλάδα, που δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε μια σημαντική διάσταση του χαρτιού που έχει σχέση με την εικαστική και ανατρεπτική όψη του κλάδου της ενδυματολογίας.

Στα τέλη της δεκαετίας του 60, όταν ένα από τα βασικά ιδεώδη της Pop art αφορούσε την έως τότε αφορισμένη συνεύρεση των καλών τεχνών με την λεγόμενη μαζική - ή ποπ - κουλτούρα, γεννήθηκε για πρώτη φορά η ιδέα του paper dress. Φορέματα και ενδύματα φτιαγμένα από το φτηνό, προσιτό, βραχύβιο και εύκολα αναλώσιμο αλλά και ανακυκλώσιμο χαρτί. Μια σημαντική στιγμή όπου η μόδα συνάντησε την καινοτομία και την έμπνευση. Η μόδα των χάρτινων ενδυμάτων δεν διήρκεσε πολύ, έδωσε όμως σημαντική έμπνευση σε σύγχρονους εικαστικούς, λειτουργώντας ουσιαστικά ως ένας νέος, μεταμοντέρνος καμβάς δημιουργίας.

Αυτή τη σημαντική αλλά όχι τόσο γνωστή διάσταση στην ιστορία της ενδυματολογίας έρχεται να αναδείξει η έκθεση «ΧΡΑΑΑΤΣ! Μόδα από χαρτί» που διοργανώνει η εταιρεία ATOPOS σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, στο νέο κτήριο του μουσείου στην οδό Πειραιώς.

Επιχειρώντας να ανιχνεύσουν τις απαρχές στην χρήση χαρτιού για ενδυματολογικούς σκοπούς, οδηγούμαστε στους ευρηματικούς πειραματισμούς που πραγματοποιήθηκαν στα εργαστήρια της NASA στη δεκαετία του '60, με στόχο την κατασκευή ρούχων μιας χρήσης, προορίζονταν για τους αστροναύτες των διαστημικών αποστολών και τη μελλοντική ζωή των ανθρώπων στο διάστημα. Τα χάρτινα φορέματα παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό, στην Αμερική το 1966 ως διαφημιστικό προϊόν μεγάλης βιομηχανίας και στη συνέχεια πέρασαν στα χέρια σχεδιαστών και οίκων ραπτικής.

Στην έκθεση «ΧΡΑΑΑΤΣ! Μόδα από χαρτί», θα παρουσιαστούν περισσότερα από 100 αυθεντικά φορέματα αυτής της εποχής, καθώς και η συλλογή χάρτινων φορεμάτων της ATOPOS. Η παρουσίαση θα γίνει σε μια πρωτότυπη εγκατάσταση σχεδιασμένη από το γαλλικό γραφείο βιομηχανικού σχεδιασμού Normal Studio.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ότι ο διευθυντής της ATOPOS Βασίλης Ζηδιανάκης κάλεσε νέους σχεδιαστές μόδας και εικαστικούς καλλιτέχνες να συμμετέχουν στην έκθεση, σχεδιάζοντας ρούχα από χαρτί χρησιμοποιώντας ως βασική πηγή έμπνευσης κάποια από τα εκθέματα της συλλογής.

Ετσι, δίπλα στα αυθεντικά χάρτινα φορέματα του '60 θα παρουσιαστούν μεταξύ άλλων τις δημιουργίες των Σοφίας Κοκοσαλάκη, Michael Cepress, Γιώργου Ελευθεριάδη, Johanna Trudzinski, Bas Kosters, Άγγελου Μπράτη, Demna Gvasalia, Deux Hommes, Marcus Tomlinson κ.ά., καθώς και ένα λευκό χάρτινο φόρεμα ζωγραφισμένο από το διεθνούς φήμης σκηνοθέτη Bob Wilson.

Επιπλέον, ο επισκέπτης της έκθεσης θα έχει την ευκαιρία να δει από χάρτινα κιμονό της περιόδου Έντο στην Ιαπωνία έως ενδύματα υγειονομικής και βιομηχανικής χρήσης, καθώς, βέβαια, και χαρακτηριστικά δείγματα χάρτινων δημιουργιών επώνυμων σχεδιαστών, όπως των John Galliano, Issey Miyake, A.F. Vandevorst, Hussein Chalayan, Kosuke Tsumura, Walter Van Beirendonck κ.ά.

Video-art, Infusion, 2004. Markus Tomlinson, ATOPOS.

Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα εκθέματα έχουν το «Souper Dress» (1967) σε σχέδιο του Andy Warhol, το «Yellow Pages», φορέματα που σχεδιάστηκαν για την προεκλογική εκστρατεία του Nixon, του Rockefeller και του Troudeau, τα διάσημα «Poster Dresses» σχεδιασμένa από τον Αμερικανό γραφίστα Harry Gordon, το χάρτινο φόρεμα με το διάσημο πορτραίτο του Bob Dylan καθώς και πολλά φορέματα τα χρώματα και τα σχέδια των οποίων έχουν έντονη επιρροή από τα κινήματα της Op-Art, της Pop-Art και της Ψυχεδελικής Τέχνης της δεκαετίας του 60.Ο Βασίλης Ζηδιανάκης, διευθυντής της ATOPOS και επιμελητής της έκθεσης αναφέρει : «Ευελπιστώ ότι η έκθεση "Χρααατς…:Μόδα από Χαρτί" θα είναι το δεύτερο μεγάλο καλλιτεχνικό γεγονός μετά την έκθεση ''Πτυχώσεις'' το οποίο θα συμβάλει στην ευαισθητοποίηση του κοινού και των ειδικών, όσον αφορά στον τομέα της έρευνας και της μελέτης του ενδύματος.

Ένας τομέας που μπορεί να οδηγήσει στη συνεργασία διαφόρων φορέων (μουσείων, ιδρυμάτων, ιδιωτών, κτλ) για την ίδρυση ενός αυτόνομου -Διεθνούς Ινστιτούτου Μελέτης του Πολιτισμού του Ενδύματος- στην Ελλάδα, με κύριο στόχο την συλλογή και διάσωση σπάνιου υλικού και την παρουσίασή του μέσα από μία σύγχρονη οπτική».

Για την υλοποίηση της έκθεσης συνέβαλαν με τη συνεργασία τους μουσεία του εξωτερικού: του Musee d'Art Moderne Grand-Duc Jean του Λουξεμβούργου και του Μουσείου Μόδας της Αμβέρσας- συνέβαλε καθοριστικά στον εμπλουτισμό των εκθεμάτων, ενώ ιδιαίτερη θέση κατέχει το Fragile Dress από το Brooklyn Museum της Νέας Υόρκης, το χάρτινο φόρεμα της Νico που ο Andy Warhol δημιούργησε το 1966, αφήνοντας το προσωπικό του στίγμα στην εφήμερη αυτή μόδα.

Η ATOPOS

ATOPOS κατά την αρχαιοελληνική λέξη «άτοπος», σημαίνει το παράξενο, το ανοίκειο, το εκκεντρικό, το αταξινόμητο. Δραστηριοποιείται από το 2003, ως αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, είναι τόπος συνάντησης διαφορετικών πολιτισμών της εικόνας και λειτουργεί με τη μορφή εργαστηρίου.

Η ΑΤΟPΟS οργανώνει ερευνητικά προγράμματα και συνεργάζεται με καλλιτέχνες και designers στη σύλληψη, την έρευνα και τη δημιουργία πρωτότυπων projects, που παρουσιάζονται στο κοινό με τη μορφή εκθέσεων, παραστάσεων ή άλλων εκδηλώσεων.

-ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ-