Στην «Ντε-ντε-ερ» του '89

ΜΠΗΚΑ για να μείνω δέκα ώρες. Βγήκα στις έξι. Στην ηλικία των δέκα ετών θα μπορούσα να είχα θαμπωθεί από τα δεκάδες επιβλητικά κτήρια, τις τεράστιες λεωφόρους, τους ευγενείς ανθρώπους και τα πολλά πάρκα.

Ομως, ήμουν είκοσι. Και αντί να θαμπωθώ, τρόμαξα. Από τις τεράστιες οικοδομές (ασύμβατες με το περιβάλλον), από τους άδειους δρόμους (δεν γέμιζαν όσα Βάρτμπουργκ και να έβαζες στην κυκλοφορία), από το δισταγμό (ως και φόβο) που διαγραφόταν στο πρόσωπο των περαστικών, από τη βλοσυρότητα (ως και αγένεια) των οργάνων της τάξης. Για την ακρίβεια, ήμουν ένας πολιτικοποιημένος εικοσάρης. Συνεπώς, μελαγχόλησα. Γιατί, όσα και να είχες διαβάσει (είχα, πολλά), όσα και να είχες ακούσει (είχα, πολλά), όσα και να είχες φανταστεί (είχα, πολλά), αυτά που είδα (πολλά) και αυτά που -βασίμως- υπέθεσα ξεπερνούσαν κάθε όριο.

Ανατολικό Βερολίνο, Αύγουστος 1989, τρεις μήνες προτού πέσει το τείχος.

Πέρασα -με τους γονείς μου- από το Δυτικό στο Ανατολικό Βερολίνο, μέσω του περιβόητου Τσεκ-Πόιντ Τσάρλι. Μας έψαξαν επί δεκάλεπτο - εμάς, τα πράγματά μας, το αυτοκίνητο. Μας υποχρέωσαν να ανταλλάξουμε συγκεκριμένο, υπέρογκο ποσό δυτικών μάρκων με ανατολικά. Δεν ήταν δυνατό να ξοδέψουμε τόσα λεφτά, όχι σε μία μέρα, αλλά ούτε σε τρεις. Φυσικά, στην επιστροφή ουδείς δεχόταν να κάνει την αντίστροφη ανταλλαγή - τα ανατολικά μάρκα μάς έμειναν ενθύμιο, μαζί με μια χαρτοπετσέτα από το καλύτερο εστιατόριο της πόλης. Υφασμάτινη πετσέτα δεν είχε, ούτε και μεταλλικό κουταλάκι του γλυκού - το παγωτό (κρέμα σκέτη χωρίς... τίποτα) το φάγαμε με... πλαστικό κουταλάκι «περιπτέρου»! Ένδεια - σε υλικά αγαθά.

Απουσία - σε επιλογές. Φτώχεια - σε αληθινή τέχνη. Ελλειμμα - σε ελευθερία. «Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας» την έλεγαν ορισμένα «φυντάνια» του εγχώριου κομμουνισμού. Ετσι, απλά. Αβασάνιστα. Ανερυθρίαστα. Το πιο στυγνό -μετά τη Ρουμανία του αηθούς δικτάτορα του Βουκουρεστίου - κομμουνιστικό καθεστώς του ανατολικού μπλοκ. Το καθεστώς που τόλμησε να περιορίσει τους υπηκόους του, κατασκευάζοντας τείχος από μπετόν αρμέ - κρίμα το τσιμέντο, θα μπορούσε απλά να βάλει τα μέλη του κόμματος στη σειρά, να φυλάνε τα σύνορα!

Βλέποντας, πριν από λίγες μέρες, το φιλμ του Φλόριαν Χένκελ φον Ντόνερσμαρκ «Η ζωή των άλλων» (αριστουργηματική ταινία για μια συγκλονιστική υπόθεση - μην τη χάσετε), δάκρυσα - από πίκρα και από χαρά. Από πίκρα, σκεφτόμενος τα χιλιάδες θύματα του κομμουνισμού στη «Ντε-ντε-ερ» (DDR=Γερμανική Λαϊκή Δημοκρατία) και τα υπόλοιπα κράτη του ανατολικού μπλοκ.

Από χαρά, γιατί πρόλαβα να γνωρίσω - έστω και για λίγο - από κοντά τη μιζέρια και την εξαθλίωση ενός μοντέλου που υμνήθηκε όσο λίγα στην Ιστορία - και κατέρρευσε με τόσο πάταγο όσο ελάχιστα! Ετσι, μπορώ να μιλώ ξέροντας απολύτως τι περιγράφω - δεν συνηθίζεται αυτό στην πατρίδα μας...

-ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Σ. ΑΝΔΡΙΑΝΕΣΗΣ-